16/07 Süleyman'ın Özdeyişleri 13-15
[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 13-15
13:1 Bilge kişi terbiye edilmeyi sever,
Alaycı kişi azarlansa da aldırmaz.
2 İyi insan ağzından çıkan sözler için ödüllendirilir,
Ama hainlerin soluduğu zorbalıktır.
3 Dilini tutan canını korur,
Ama boşboğazın sonu yıkımdır.
4 Tembel canının çektiğini elde edemez,
Çalışkanın istekleriyse tümüyle yerine gelir.
5 Doğru kişi yalandan nefret eder,
Kötünün sözleriyse iğrençtir, yüzkarasıdır.
6 Doğruluk dürüst yaşayanı korur,
Kötülük günahkârı yıkar.
7 Kimi hiçbir şeyi yokken kendini zengin gösterir,
Kimi serveti çokken kendini yoksul gösterir.
8 Kişinin serveti gün gelir canına fidye olur,
Oysa yoksul kişi tehdide aldırmaz.
9 Doğruların ışığı parlak yanar,
Kötülerin çırası söner.
10 Kibirden ancak kavga çıkar,
Öğüt dinleyense bilgedir.
11 Havadan kazanılan para yok olur,
Azar azar biriktirenin serveti çok olur.
12 Ertelenen umut hayal kırıklığına uğratır,
Yerine gelen dilekse yaşam verir.
13 Uyarılara kulak asmayan bedelini öder,
Buyruklara saygılı olansa ödülünü alır.
14 Bilgelerin öğrettikleri yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
15 Sağduyulu davranış saygınlık kazandırır,
Hainlerin yoluysa yıkıma götürür. Masoretik metin ‹‹Sürer›› ya da ‹‹Çetindir››.
16 İhtiyatlı kişi işini bilerek yapar,
Akılsız kişiyse ahmaklığını sergiler.
17 Kötü ulak belaya düşer,
Güvenilir elçiyse şifa getirir.
18 Terbiye edilmeye yanaşmayanı
Yokluk ve utanç bekliyor,
Ama azara kulak veren onurlandırılır.
19 Yerine getirilen dilek mutluluk verir.
Akılsız kötülükten uzak kalamaz.
20 Bilgelerle oturup kalkan bilge olur,
Akılsızlarla dost olansa zarar görür.
21 Günahkârın peşini felaket bırakmaz,
Doğruların ödülüyse gönençtir.
22 İyi kişi torunlarına miras bırakır,
Günahkârın servetiyse doğru kişiye kalır.
23 Yoksulun tarlası bol ürün verebilir,
Ama haksızlık bunu alıp götürür.
24 Oğlundan değneği esirgeyen, onu sevmiyor demektir.
Seven baba özenle terbiye eder.
25 Doğru kişinin yeterince yiyeceği vardır,
Kötünün karnıysa aç kalır.
14:1 Bilge kadın evini yapar,
Ahmak kadın evini kendi eliyle yıkar.
2 Doğru yolda yürüyen, RABden korkar,
Yoldan sapan, RABbi hor görür.
3 Ahmağın sözleri sırtına kötektir,
Ama bilgenin dudakları kendisini korur.
4 Öküz yoksa yemlik boş kalır,
Çünkü bol ürünü sağlayan öküzün gücüdür.
5 Güvenilir tanık yalan söylemez,
Yalancı tanıksa yalan solur.
6 Alaycı bilgeliği arasa da bulamaz,
Akıllı içinse bilgi edinmek kolaydır.
7 Akılsız kişiden uzak dur,
Çünkü sana öğretecek bir şeyi yok.
8 İhtiyatlı kişinin bilgeliği, ne yapacağını bilmektir,
Akılsızların ahmaklığıysa aldanmaktır.
9 Ahmaklar suç sunusuyla alay eder,
Dürüstler ise iyi niyetlidir.
10 Yürek kendi acısını bilir,
Sevinciniyse kimse paylaşmaz.
11 Kötü kişinin evi yerle bir edilecek,
Doğru kişinin konutuysa bayındır olacak.
12 Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür,
Ama sonu ölümdür.
13 Gülerken bile yürek sızlayabilir,
Sevinç bitince acı yine görünebilir.
14 Yüreği dönek olan tuttuğu yolun,
İyi kişi de yaptıklarının ödülünü alacaktır.
15 Saf kişi her söze inanır,
İhtiyatlı olansa attığı her adımı hesaplar.
16 Bilge kişi korktuğu için kötülükten uzaklaşır,
Akılsızsa büyüklük taslayıp kendine güvenir.
17 Çabuk öfkelenen ahmakça davranır,
Düzenbazdan herkes nefret eder.
18 Saf kişilerin mirası akılsızlıktır,
İhtiyatlı kişilerin tacı ise bilgidir.
19 Alçaklar iyilerin önünde,
Kötüler doğruların kapısında eğilirler.
20 Komşusu bile yoksulu sevmez,
Oysa zenginin dostu çoktur.
21 Komşuyu hor görmek günahtır,
Ne mutlu mazluma lütfedene!
22 Kötülük tasarlayan yolunu şaşırmaz mı?
Oysa iyilik tasarlayan sevgi ve sadakat kazanır.
23 Her emek kazanç getirir,
Ama boş lakırdı yoksulluğa götürür.
24 Bilgelerin tacı servetleridir,
Akılsızlarsa ahmaklıklarıyla tanınır. ‹‹Akılsızların çelengiyse ahmaklıktır››.
25 Dürüst tanık can kurtarır,
Yalancı tanık aldatıcıdır.
26 RABden korkan tam güvenliktedir,
RAB onun çocuklarına da sığınak olacaktır.
27 RAB korkusu yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
28 Kralın yüceliği halkının çokluğuna bağlıdır,
Halk yok olursa hükümdar da mahvolur.
29 Geç öfkelenen akıllıdır,
Çabuk sinirlenen ahmaklığını gösterir.
30 Huzurlu yürek bedenin yaşam kaynağıdır,
Hırs ise insanı için için yer bitirir.
31 Muhtacı ezen, Yaradanını hor görüyor demektir.
Yoksula acıyansa Yaradanı yüceltir.
32 Kötü kişi uğradığı felaketle yıkılır,
Doğru insanın ölümde bile sığınacak yeri var.
33 Bilgelik akıllı kişinin yüreğinde barınır,
Akılsızlar arasında bile kendini belli eder.
34 Doğruluk bir ulusu yüceltir,
Oysa günah herhangi bir halk için utançtır.
35 Kral sağduyulu kulunu beğenir,
Utanç getirene öfkelenir.
15:1 Yumuşak yanıt gazabı yatıştırır,
Oysa yaralayıcı söz öfkeyi alevlendirir.
2 Bilgenin dili bilgiyi iyi kullanır,
Akılsızın ağzındansa ahmaklık akar.
3 RABbin gözü her yerde olanı görür,
Kötüleri de iyileri de gözler.
4 Okşayıcı dil yaşam verirfı,
Çarpık dilse ruhu yaralar.
5 Ahmak babasının uyarılarını küçümser,
İhtiyatlı kişi azara kulak verir.
6 Doğru kişinin evi büyük hazine gibidir,
Kötünün geliriyse sıkıntı kaynağıdır.
7 Bilgelerin dudakları bilgi yayar,
Ama akılsızların yüreği öyle değildir.
8 RAB kötülerin kurbanından iğrenir,
Ama doğruların duası Onu hoşnut eder.
9 RAB kötü kişinin yolundan iğrenir,
Doğruluğun ardından gideni sever.
10 Yoldan sapan şiddetle cezalandırılır
Ve azarlanmaktan nefret eden ölüme gider.
11 RAB, ölüm ve yıkım diyarında olup biteni bilir,
Nerde kaldı ki insanın yüreği!
12 Alaycı kişi azarlanmaktan hoşlanmaz,
Bilgelere gidip danışmaz.
13 Mutlu yürek yüzü neşelendirir,
Acılı yürek ruhu ezer.
14 Akıllı yürek bilgi arar,
Akılsızın ağzıysa ahmaklıkla beslenir.
15 Mazlumun bütün günleri sıkıntı doludur,
Mutlu bir yürekse sahibine sürekli ziyafettir.
16 Yoksul olup RABden korkmak,
Zengin olup kaygı içinde yaşamaktan yeğdir.
17 Sevgi dolu bir ortamdaki sebze yemeği,
Nefret dolu bir ortamdaki besili danadan yeğdir.
18 Huysuz kişi çekişme yaratır,
Sabırlı kişi kavgayı yatıştırır.
19 Tembelin yolu dikenli çit gibidir,
Doğrunun yoluysa ana caddeye benzer.
20 Bilge çocuk babasını sevindirir,
Akılsız çocuksa annesini küçümser.
21 Sağduyudan yoksun kişi ahmaklığıyla sevinir,
Ama akıllı insan dürüst bir yaşam sürer.
22 Karşılıklı danışılmazsa tasarılar boşa çıkar,
Danışmanların çokluğuyla başarıya ulaşılır.
23 Uygun yanıt sahibini mutlu eder,
Yerinde söylenen söz ne güzeldir!
24 Sağduyulu kişi yukarıya, yaşama giden yoldadır,
Bu da ölüler diyarına inmesini önler.
25 RAB kibirlinin evini yıkar,
Dul kadının sınırını korur.
26 RAB kötünün tasarılarından iğrenir,
Temiz düşüncelerden hoşnut kalır. temizdir››.
27 Kazanca düşkün kişi kendi evine sıkıntı verir,
Rüşvetten nefret edense rahat yaşar.
28 Doğru kişinin aklı yanıtını iyi tartar,
Kötünün ağzı kötülük saçar.
29 RAB kötülerden uzak durur,
Oysa doğruların duasını duyar.
30 Gülen gözler yüreği sevindirir,
İyi haber bedeni ferahlatır.
31 Yaşam veren uyarıları dinleyen,
Bilgeler arasında konaklar.
32 Terbiyeden kaçan kendine zarar verir,
Azara kulak verense sağduyu kazanır.
33 RAB korkusu bilgelik öğretir,
Alçakgönüllülük de onurun önkoşuludur.
